Standardy kształcenia nauczycieli (2012)

Główne zmiany dotyczą zniesienia obowiązku dwuzawodowości na studiach licencjackich, ograniczenia uprawnień do nauczania tylko do szkoły podstawowej absolwentów studiów licencjackich oraz przywrócenia mozliwości zdobywania uprawnień do wykonywania zawodu nauczyciela dla studentów danego kierunku spoza specjalności nauczycielskiej.Jako obowiązkowe wprowadzone zostały zajęcia z bezpieczeństwa w szkole oraz pierwszej pomocy. W przypadku uprawnień do nauczania języka obcego obniżony został poziom jego znajomości z C2 do C1, przy jednoczesnym wprowadzeniu konieczności znajomości drugiego języka nowożytnego na poziomie B2.

Kształcenie przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela prowadzą uczelnie wyższe na studiach stacjonarnych i podyplomowych.

Kształcenie na studiach I stopnia obejmuje wyłącznie przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela w przedszkolach i szkołach podstawowych, a na studiach II stopnia - do pracy we wszystkich typach szkół. Kształcenie to prowadzone jest w ramach trzech modułów:

• merytorycznym w zakresie przedmiotu, którego student będzie nauczał,
• psychologiczno-pedagogicznym,
• dydaktycznym.

Kształcenie to może zostać poszerzone o moduły fakultatywne obejmujące przygotowanie do nauczania kolejnego przedmiotu lub pedagogikę specjalną.

Kształcenie na studiach podyplomowych obejmuje:

• przygotowanie merytoryczne i dydaktyczne do nauczania kolejnego przedmiotu,
• przygotowanie psychologiczno-pedagogiczne i dydaktyczne dla absolwentów studiów zgodnych z przedmiotem, którego chcą nauczać,
• pedagogikę specjalną.

Blok merytoryczny odbywa się w wymiarze godzin zapewniającym przygotowanie do nauczania danego przedmiotu. Moduł psychologiczno-pedagogiczny powinien obejmować 180 godzin, w tym 30 godzin  praktyk. Moduł dydaktyczny powinien obejmować 30 godzin dydaktyki ogólnej i 90 godzin dydaktyk przedmiotowych na różnych etapach kształcenia oraz 120 godzin praktyki przedmiotowej. W przygotowaniu do nauczania drugiego przedmiotu blok dydaktyczny obejmuje 60 godzin teorii i 60 praktyki przedmiotowej. Przygotowanie w zakresie pedagogiki specjalnej obejmuje 140 godzin bloku pechychologiczno-pedagogicznego, 90 godzin bloku dydaktycznego i 120 godzin praktyk.

Ponadto przepisy określają efekty kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych absolwenta, a także jego przygotowania językowego i w zakresie stosowania technologii informacyjnej.

Po zakończeniu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela absolwent musi mieć wiedzę na temat:

• rozwoju człowieka w cyklach biologicznym, psychologicznym i społecznym,
• procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego oraz ich prawidłowości i zakłóceń,
• wychowania i kształcenia, w tym ich podstaw filozoficznych, społeczno-kulturowych, psychologicznych, biologicznych i medycznych,
• współczesnych teorii dotyczących wychowania, uczenia się i różnorodnych uwarunkowań tych procesów,
• głównych środowisk wychowawczych, ich specyfiki i procesów w nich zachodzących,
• projektowania i prowadzenia badań diagnostycznych w praktyce pedagogicznej, poszerzoną o potrzeby edukacyjne uczniów z zaburzeniami w rozwoju,
• struktur i funkcji systemu edukacji - celów, podstaw prawnych, organizacji i funkcjonowania instytucji edukacyjnych, wychowawczych i opiekuńczych,
• etyki zawodu nauczyciela.

Przedmiotami obowiązkowymi są emisja głosu, prawne aspekty zawody nauczyciela, przepisy BHP i pierwsza pomoc oraz przepisy o ochronie własności intelektualnej.

W zakresie języka obcego nowożytnego, w przypadku gdy:

• nie jest on specjalnością kształcenia, wymaga się uzyskania poziomu B2 wg Europejskiego Systemu Kształcenia Językowego,
• jest on specjalnością kształcenia, wymaga się poziomu C1 oraz drugiego języka na poziomie B2 wg Europejskiego Systemu Kształcenia Językowego.

W zakresie technologii informacyjnej absolwent powinien posiadać:

• podstawową wiedzę i umiejętności w zakresie technik informatycznych, przetwarzania tekstów, wykorzystywania arkuszy kalkulacyjnych, korzystania z baz danych, posługiwania się grafiką prezentacyjną, korzystania z usług w sieciach informatycznych, pozyskiwania i przetwarzania informacji,
• umiejętność zróżnicowanego wykorzystywania technologii informacyjnej w pracy pedagogicznej.

Osoby przygotowujące się do wykonywania zawodu nauczyciela w klasach I-III szkoły podstawowej powinny wykazać się umiejętnościami merytorycznymi w zakresie języka polskiego (tworzenie tekstów), matematyki (prowadzenie rozumowań) oraz przyrody (ilustrowanie zjawisk przyrodniczych za pomocą doświadczeń). Nabycie tych kompetencji jest warunkiem przystąpienia do realizacji bloku dydaktycznego.