maj 2019

Data ostatniej modyfikacji:
2019-08-8

Zad. 1. Podaj jak najwięcej znaczeń słowa reprodukcja w języku polskim.

Zad. 2. Oto kilka liczebników zapisanych w języku X:
32: hun kal yete la ka
47: ka kal yete uuk
60: oš kal
181: bolon kal yete hun
56: ka kal yete la uak
333: la uak kal yete la oš
98: kan kal yete la uašak
300: la ho kal
a) Zapisz w tym języku liczby: 43, 72, 139, 355, 100, 360.
b) Dziwny jest fakt, że w języku X słowo „buluk” nie ma synonimu i oznacza liczbę o 1 większą od „la hun”. Co to za liczby?

Zad. 3. Oto drzewo genealogiczne pewnej baskijskiej rodziny. Językiem baskijskim włada ponad pół miliona Basków żyjących na pirenejskim pograniczu hiszpańsko-francuskim (częściowo również w dawnych koloniach). Ich przodkowie należą do najstarszych mieszkańców Europy, jednak ich pochodzenie ani ich języka nie jest znane (baskijski nie należy do rodziny indoeuropejskiej).

 

Znakami zapytania zastąpiono imiona Ines, Kontxi, Felix i Andres (w niewiadomym porządku). Oto kilka relacji między członkami tej rodziny zapisanych po baskijsku:
Ines Mikelen emaztea da.
Monika Kontxiren ahizpa da.
Inma Manuren arreba da.
Iker Joseparen senarra da.
Mikel Felixen anaia da.
Andres Iboneren neba da.
Ibone eta Felix senar-emazteak dira.
Andres eta Ibone Emilioren seme-alabak dira.
Manu Iboneren semea da.

Ibone, Ines, Inma, Josepa, Miren, Monika to imiona żeńskie, a Andres, Emilio, Felix, Iker, Manu, Mikel – męskie. Litery s i x czyta się podobnie jak polskie sz, z – jak polskie s, tx – jak miękkie cz, j to polskie , a h jest nieme.

A) Zidentyfikuj znaki zapytania w diagramie.
B) Czy z danych zadania można wywnioskować, jakiej płci jest Kontxi?
C) Uzupełnij baskijskie zdania dotyczące tej samej rodziny:
Kontxi ___ ahizpa da.
Inma eta Manu Iboneren ___ ___.
Ibone Andresen ___ ___.
Manu Inmaren ___ ___.
Kontxi Mikelen ___ ___.
Emilio ___ senarra da.

 

Wyniki: 

Uwaga! Część rozwiązań majowych mogła nie dotrzeć do redakcji ze względu na awarię serwera. Osoby, które wysłały rozwiązania i nie widzą się na liście wyników, prosimy o przesłanie kopii mejla z odpowiedziami.

W maju punkty zdobyli:

  • 3 pkt: Krystyna Lisiowska - redaktor z Warszawy, Andrzej Piasecki - administrator IT z Oleśnicy,
  • 2,5 pkt: Daria Bumażnik - studentka chemii i toksykologii sądowej na UWr, Tomasz Tomiczek - nauczyciel z Lipowej.

 

Odpowiedzi: 

Zad. 1. Reprodukcja to:

  • ponowne odtworzenie czegoś,
  • ciągłe odtwarzanie środków produkcji w celu jej stałego kontynuowania,
  • wierna kopia obrazu,
  • ilustracja w książce,
  • kopia oryginalnego rysunku, obrazu, fotografii itp. wykonana w dowolnej skali i uzyskana metodami fotograficznymi albo drukarskimi,
  • dokument skopiowany z innego dokumentu i porównywalny z tym dokumentem uznanym za dokument oryginalny,
  • faksymile, kopia odręcznego podpisu,
  • powielanie rysunków, obrazów, fotografii, druków itp.
  • regulowane przez prawo autorskie uprawnienie do wykonywania kopii utworu,
  • rozmnażanie, wytwarzanie nowych (potomnych) osobników przez organizmy albo komórki rodzicielskie,
  • proces odtwarzania stanu i struktury ludności związany z liczbami urodzeń i zgonów,
  • rozmnażanie zwierząt i roślin w celach hodowlanych,
  • odtworzenie czegoś w pamięci, część procesu przypomnienia.

Zad. 2. W rzeczywistości X jest jednym z języków rodziny majskiej, którymi od blisko 3000 lat wciąż posługują się Majowie – indiańscy mieszkańcy Ameryki Środkowej.

a) 43 = ka kal yete oš
72 = oš kal yete la ka
139 = uak kal yete la bolon
355 = la uuk kal yete la ho
100 = ho kal
360 = la uašak kal

Z analizy przykładów można dojść do tego, że język ten posługuje się systemem dwudziestkowym (inne możliwe bazy – widać, że w grę wchodzą tylko dzielniki sześćdziesiątki – łatwo wykluczyć). Liczebniki „n-naście” z zadania tworzone są jako 10 („la”) + n. Dwudziestki („kal”) z rzędem jedności łączy wyraz yete.

b) Zgodnie z regułami majskiego, które można wywnioskować z podanych przykładów, "la hun" powinno oznaczać 11, jednak wówczas "buluk" musiałoby znaczyć 12, a ten liczebnik mamy potwierdzony jako regularne "la ka" (w liczbie 32), więc byłyby to synonimy.
Inną liczbą związaną z dziesiątką i jedynką jest 10 („dziesięć jedno”) i ani ona, ani jedenastka nigdzie w zadaniu nie występują, więc to właśnie one wyłamują się z reguły (co nie jest zresztą dziwne, ponieważ są to liczby dość szczególne, nawet mimo użycia systemu dwudziestkowego).

Zad. 3. Zdania budowane są według schematu: imię 1 + imię 2 w dopełniaczu + pokrewieństwo + czasownik jest/są (da w liczbie pojedynczej i dira w mnogiej). Dopełniacz tworzy się za pomocą końcówki -en po spółgłoskach i -ren po samogłoskach. Siostra kobiety to ahizpa, siostra mężczyzny to arreba. Podobnie brat mężczyzny to anaia, brat kobiety to neba. Żona to emaztea, mąż to senarra, małżonkowie to rzeczownik złożony senar-emazteak. Ponieważ seme-alabak to dzieci, a seme to syn, alaba oznacza córkę. Eta to „i”.

A) Ines jest żoną Mikela, Kontxi jest siostrą Moniki, Felix
jest bratem Mikela, Andres jest bratem Ibone.
B) Pokrewieństwo Moniki w stosunku do Kontxi opisuje słowo ahizpa, jest to więc kobieta.
C) Monikaren, seme-alabak dira, arreba da, neba da, alaba da, Mirenen.

 

Powrót na górę strony