Wzór na utwór

To widowisko muzyczne Fabryki Sztuki (fundacji działającej w Poznaniu od 2009 roku) w ramach serii edukacyjnej "Speaking Concerts" zaprezentowano we wrocławskim Narodowym Forum Muzyki (w Sali Głównej KGHM - jednej z największych i najnowocześniejszych auli koncertowych na świecie) w październiku 2015 z okazji inauguracji roku akademickiego. Koncert w wykonaniu orkiestry symfonicznej Filharmonii Wrocławskiej prowadził i komentował dyrygent i znakomity gawędziarz - prof. Marcin Sompoliński.

23 V 2016 w ramach seminarium nauczycielskiego I³ = Inspiracja * Indywidualizacja * Interdyscyplinarność obędzie się wyjazd na koncert w wersji symfonicznej w auli UAM w Poznaniu (rozpoczecie godz. 18). 

Poznańska Fabryka Sztuki znana jest z nietuzinkowych działań promujących muzykę klasyczną wśród osób o rozmaitych zainteresowaniach, także wśród kompletnych muzycznych dyletantów. Inteligentne i zabawne zarazem koncerty adresowane są do wszystkich, niezależnie od wieku, wykształcenia i muzycznych preferencji. Dzięki nim odbiorcy bez muzycznego wyrobienia mogą zacząć uczestniczyć w życiu muzycznym, a wytrawni melomani mogą poszerzyć swoją wiedzę i zapoznać się alternatywną formę przekazu.

"Speaking Concerts" to autorski cykl koncertów edukacyjnych połączonych z wykładami, projekcjami filmów i prezentacjami multimedialnymi, poświęconych konkretnemu zagadnieniu (dziełu, kompozytorowi, problemowi muzycznemu), pokazujących je w kontekście historycznym, kulturowym i naukowym, wskazujących źródła inspiracji i sekrety warsztatu kompozytora, które za pomocą starannie dobranych fragmentów muzycznych oraz rozmaitych środków technicznych pozwalają odbiorcom (nawet tym nie mającym elementarnej wiedzy muzycznej) poznać i zrozumieć skomplikowane zjawiska, dając im satysfakcję wynikającą ze świadomej percepcji dzieła muzycznego. Dzięki charyzmie dyrygenta prowadzącego cały cykl koncertów – Marcina Sompolińskiego – publiczność nie nudzi się ani przez chwilę. Dowiaduje się, jak powstaje muzyka, co myśli kompozytor, gdy pisze swoje dzieło i jakie triki stosuje, by to co słyszymy, brzmiało dobrze. Wykład ilustrują powszechnie znane i lubiane utwory, które zostają w głowie jeszcze długo po zakończeniu koncertu. "Speaking Concerts" w unikatowy sposób łączą naukę i rozrywkę, ciekawe treści i atrakcyjną formę przekazu. Pokazują dobitnie, że muzyka klasyczna i nowoczesne technologie doskonale się dopełniają i mogą być świetnym pomysłem nie tylko na spędzanie wolnego czasu i relaks po ciężkiej pracy, ale także na rozbudzenie wrażliwości muzycznej.

"Wzór na utwór" jest jedną z około 20 produkcji z serii "Speaking Concerts" i pierwszą wystawioną we Wrocławiu. Projekt realizowany jest zarówno w wersji symfonicznej jak i "pocket concert" - małej formy z towarzyszeniem kwartetu muzyków, przygotowanej specjalnie jako propozycja dla początkujących, ale dociekliwych melomanów, głównie małych grup uczniów i niedużych sal bez profesjonalnego wyposażenia.

Podczas 60-minutowego koncertu w Narodowym Forum Muzyki z towarzyszeniem zespołu Filharmonii Wrocławskiej oraz solistki - grającej na lutni Klaudyny Żołnierek - słuchacze dowiedzieli się jak złożonym tworem jest muzyka, z jak wielu elementów się składa i jak te puzzle ułożyć, żeby właściwie brzmiała. Przekonali się, że dwa pozornie odległe światy - ulotnej sztuki i zdyscyplinowanej logiki, artystycznego nieładu i naukowego porządku - w muzyce harmonijnie koegzystują i są ścisle powiązane na wielu płaszczyznach, że skomplikowane symbole i wzory nie są jedynie domeną matematyków i fizyków. Podczas koncertu poszukiwano wspólnie odpowiedzi na pytania:    

• Który z kompozytorów był najlepszym matematykiem?
• Czy Galileusz był dobrym muzykiem?
• Czy galileofon to instrument fizyczny czy muzyczny?
• Co ma wspólnego kryptografia z muzyką?
• Na czym polegają muzyczne palindromy?

W finale koncertu zrekonstruowano słynny eksperyment Galileusza dotyczącego zasad ruchu ciał po równi pochyłej pod wpływem siły grawitacji i dokonano muzycznego 'dowodu' tych własności. Rozważania naukowe ilustrowały następujące utwory:

• Fantazja (1584), Vicenzo Galilei - był on znanym lutnikiem i teoretykiem muzyki oraz ojcem słynnego matematyka i fizyka Galileo Galilei.
• Kanon D-dur (1680), Johann Pachelbel - w przebiegu utworu pojawia się podział na coraz drobniejsze wartości rytmiczne.
• Symfonia nr 101 D-dur tzw. Zegarowa (1794), Joseph Haydn - miarowy puls II części utworu przypomina tykanie zegara, zaś w części III wykorzystano melodię menueta, który rok wcześniej skomponował Haydn z przeznaczeniem na melodię wygrywaną przez kuranty w bibliotece pałacowej księcia Mikołaja Esterházy’ego.
• Symfonia g-moll (1788), Adagio i fuga c-moll (1788) Wolfgang Amadeusz Mozart - ulubiony utwór Alfreda Einsteina.
• Nokia Fugue (1902), Francisco Tárrega - fragment utworu gitarowego "Gran Vals" wykorzystywany przez firmę Nokia jako znak towarowy od 1992 roku.  
• Fratres - Bracia (1976), Arvo Pärt - utwór napisany w technice tintinnabuli (dzwony) wynalezionej przez Pärta, opierającej się na matematycznych permutacjach kilku dźwięków.

^{Zdjęcia pochodzą ze strony internetowej Speaking Concerts (fot. © Bogusław Beszłej NFM)}

Tutaj można obejrzeć krótki film zrealizowany przez TVP 3 podczas wrocławskiego przedstawienia. Zawiera on także wywiady z muzykami oraz z publicznością - uczniami wrocławskich szkół - którzy dzielą się swoimi wrażeniami przed i po koncercie.

Kontakt:

Fundacja "Fabryki Sztuki"
ul. Św. Marcin 80/82, pok. 312, 61-809 Poznań
tel. 61 870 30 09 wew. 2
e-mail:info@fabryka-sztuki.com.pl
www.fabryka-sztuki.com.pl

Narodowe Forum Muzyki
pl. Wolności 1, 50-071 Wrocław
tel. 71 342 20 01
e-mail: office@nfm.wroclaw.pl
http://www.nfm.wroclaw.pl