Precyzja języka

Data ostatniej modyfikacji:
2024-05-25
Autor: 
Małgorzata Mikołajczyk
pracownik IM UWr

Nieprecyzyjny język rozmaitych ogłoszeń lub aktów prawnych jest zmorą każdego matematyka i większości logicznie myślących obywateli. Brak precyzji w formułowaniu poleceń i treści zadań bywa też zmorą wielu uczniów, którzy muszą się domyślać, "co autor miał na myśli". W artykule podajemy kilka przykładów o niejednoznacznej interpretacji. Zachęcamy do przesyłania kolejnych.

  • Ogłoszenie we wrocławskich pojazdach MPK:
    Bilety można kupić u kierowcy w soboty, niedziele oraz dni świąteczne po godzinie 18.
    Czy można kupić bilet u kierowcy w niedzielny poranek? To zależy od interpretacji ogłoszenia, gdyż nie jest jasne, jakie jest w nim "rozstawienie nawiasów". Aby poprawić precyzję komunikatu wystarczyłoby zmienić szyk zdania: Bilety można kupić u kierowcy po godzinie 18 w soboty, niedziele oraz dni świąteczne.
  • Ogłoszenie ze strony www wrocławskiej fontanny multimedialnej:
    Pokazy rozpoczynają się o pełnych godzinach od 18:00 i trwają do 21:40.
    Czy pokazy odbywają się równolegle? Czy naprawdę zaczynają się o 18, 19, 20, 21 i każdy trwa do 21:40? Co właściwie autor miał na myśli? Odpowiadamy: pokazy są o 18:00, 19:00, 20:00, 21:00 i 21:40, a każdy trwa 10-20 minut.
  • Zadanie w podręczniku do matematyki dla kl. IV SP:

Uczniowi oberwało się za grzechy autora podręcznika. Nauczycielowi chodziło zapewne o to, że linie nie są proste, bo zostały narysowane odręcznie, a powinny być narysowane od linijki. Pytanie, co miało być wykonane "na oko": rysowanie czy też ocenienie prostopadłości i równoległości. Polecenie nie jest w tym względzie precyzyjne i uczeń miał prawo zrozumieć je inaczej niż jego nauczyciel.

  • Materiały dla dzieci ociemniałych i niedowidzących (stąd opis słowny) do e-learningu z matematyki (kl. IV SP, lekcja o ułamkach) zamieszczone na stronach gov.pl.
    Dane są trzy jednakowe koła. Dwa koła są zamalowane w całości. Zamalowane figury reprezentuje liczba ......
    Jaką liczbę trzeba podać?

    • Jeden? Wszak każde koło reprezentuje liczbę 1, a to właśnie koła są tymi zamalowanymi figurami.
    • Dwa? Wszak dwa koła są zamalowane? 
    • 2/3? Chyba nie, bo wtedy byłoby napisane, że liczba reprezentuje zamalowaną część (jednej, choć niespójnej) figury. Czyż nie?

    Poprawna (wg autorów) odpowiedź to... 2, 0 (pisownia oryginalna i niepoprawna). A po co było trzecie, niezamalowane koło?

 

 

Powrót na górę strony